MBD (jak suplementować, rola UVB)

Gady mieszkające w dobrze urządzonych i wyposażonych terrariach, żywione urozmaiconą dietą, regularnie uzupełnianą w dodatki witaminowe i mineralne zwykle unikają metabolicznej choroby kości. Jednak, aby tak się stało właściciel musi zadbać o kilka rzeczy. Przede wszystkim zapewnić optymalną temperaturę dla utrzymywanego gatunku, suplementację wapnia oraz dostęp do promieniowania UVB. Dopiero te trzy elementy działające wspólnie warunkują prawidłowy metabolizm wapnia, fosforu i witaminy D w organizmie gadów, a co za tym idzie prawidłowy rozwój przede wszystkim szkieletu zwierząt.

Promieniowanie ultrafioletowe (UV) to promieniowanie elektromagnetyczne o długości fal krótszej niż światła widzialnego i dłuższej niż promieniowania RTG. Zakres UV wynosi od 100 -380nm.Ultrafiolet można klasyfikować według podziału technicznego na bliski o długości fali 200 - 400 nm i daleki - 100 - 200 nm, oraz według jego wpływu na organizmy żywe na UVA o długości fali 320 -400 nm, UVB - 280-320 nm i UVC -200-280nm.

Udowodnionym korzystnym efektem działania promieniowania UVB na skórę jest umożliwienie syntezy witaminy D3, która jest potrzebna z kolei w metabolizmie wapnia i fosforu. Dlatego też tak ważnym jest, aby gady utrzymywane w niewoli miały do niego dostęp. Na rynku dostępnych jest wiele różnego rodzajów emiterów UVB, zarówno w postaci żarówek, jak i świetlówek. Przy doborze promiennika ważna jest jego moc ( ilość WATT) oraz jaki procent emitowanego promieniowania stanowi ultrafiolet B ( 2, 5, 8, 10%). Promienniki o niższej emisji polecane są dla zwierząt pochodzących z topików, te o wyższej dla zwierząt pustynnych. Pamiętać należy, że w środowisku naturalnym efekt działania promieniowani UVB na skórę zależy od takich czynników jak długość i szerokość geograficzna, pora roku, pora dnia, zanieczyszczenie środowiska.

Po za wpływem na syntezę witaminy D 3, promieniowanie UVB ma także patologiczny wpływ na skórę. To ono jest odpowiedzialne za rumień posłoneczny i poparzenia skóry, gdyż mimo krótszej długości, promienie te posiadają wyższą energię w porównaniu z promieniami UVA. Także właśnie to promieniowanie powoduje uszkodzenie rogówki oka, jej stany zapalne oraz warunkuje rozwój zaćmy. Dlatego też bardzo ważny jest dobór odpowiedniego promiennika do danego gatunku jak i zbiornika, w którym zostanie zamontowany. Źle dobrane emitery mogą być przyczyną poważnych poparzeń, utraty wzroku, a nawet w efekcie śmierci gada. Warto sobie uświadomić, że aby w niewoli poczuć się komfortowo, gady wymagają skomplikowanego systemu oświetleniowego. Sam promiennik UVB nie wystarczy. Potrzebne im jest pełne spektrum światła wraz z UVA, UVB i promieniowaniem podczerwonym, dobranymi odpowiednio do wymogów danego gatunku.
Do często popełnianych błędów związanych z montażem emiterów UVB jest zły dobór promiennika – zwykle zbyt silny lub montaż po za terrarium. Pamiętać należy, że promieniowanie UV nie przechodzi przez szybę, a siatka wentylacyjna silnie je rozprasza, co nie daje oczekiwanego wpływu na kondycję zwierząt.

Jednak jak napisałam na początku, do prawidłowego rozwoju zwierząt potrzebnych jest kilka elementów składowych. Zwierzęta utrzymywane w niewoli są skazane na naszą łaskę i mądrość. Dlatego też musimy zapewnić im po za prawidłowo skonstruowanym i wyposażonym terrarium, w którym panuje optymalny dla danego gatunku mikroklimat, zbilansowaną i urozmaicona dietę. Pamiętać musimy, aby dieta naszych podopiecznych była jak najbardziej urozmaicona. Menue gadów musimy uzupełnić o regularnie podawane związki mineralne i witaminowe. Najważniejszą rolę odgrywa suplementacja wapnia. Na rynku dostępne są preparaty wapienne przeznaczone dla gadów. Dla zwierząt o aktywności dziennej wybieramy te, bez dodatku witaminy D, dla zwierząt nocnych przeznaczony jest wapń z witaminą D. U młodych, szybkorosnących osobników preparaty wapniowe( np. Microcalcium) powinny być podawane codzienne, natomiast inne minerały i witaminy ( np. Reptimineral, Reptivit) należy suplementowa raz w tygodniu. Wapń warto codziennie podawać także samicom używanym do rozrodu, zwłaszcza jaszczurkom i żółwiom.

W przypadku dorosłych osobników, które zakończyły wzrost i nie są samicami hodowlanymi zmniejszamy ilość podawanych suplementów, lecz nie zaprzestajemy. Wapń u tej grupy podajemy co 2 dni, zaś preparaty witaminowo- mineralne raz na 2-3 tyg., dbając oczywiście o urozmaiconą dietę. U zwierząt chorych prowadzący lekarz weterynarii może zalecić inne stosowanie suplementów.

Należy pamiętać, że preparaty przeznaczone dla ludzi, psów, czy kotów są inaczej zbilansowane niż te produkowane dla gadów, dlatego też nie można samodzielnie, bez konsultacji z lekarzem weterynarii ich stosować, aby nie zaszkodzić zwierzęciu.

Zalecane rodzaje promienników UVB dla poszczególnych gatunków gadów

 Aleksandra Maluta