Żywienie i pielęgnacja żółwi lądowych

Kilkanaście lat temu powszechnie dostępne były w Polsce żółwie stepowe (Agrionemys horsfieldii). Po zmianach ustrojowych ograniczono niekontrolowany dotychczas przemyt tych gadów, a w handlu pojawiły się nowe gatunki: żółwie greckie (Testudo hermanni), żółwie mauretańskie (Testudo graeca) i zyskujące popularność ostatnimi laty żółwie lamparcie (Stigmochelys pardalis) oraz kilka innych. Jak w przypadku każdego zwierzęcia, zakup żółwia musi być krokiem bardzo dobrze przemyślanym, z rozważeniem wszystkich „za” i „przeciw”. Musimy się zastanowić, czy sprostamy wymaganiom, jakie stawia przed nami posiadanie tego stworzenia. Żółw, wbrew obiegowej opinii, jest zwierzęciem dużo bardziej wymagającym niż się wydaje. Przede wszystkim żółw nie może jeść białego sera, jajek na twardo, chleba z mlekiem czy mięsa ssaków i ptaków ! Najpopularniejsze żółwie lądowe są ścisłymi jaroszami, a ich dieta składa się wyłącznie z różnych roślin zielnych (w naturze nawet około 200 gatunków). Budowa białka pochodzenia roślinnego zdecydowanie różni się od budowy białka pochodzenia zwierzęcego – to drugie w znaczny sposób obciąża pracę wątroby i nerek, prowadząc do niewydolności tych narządów, co drastycznie skraca długość życia zwierząt. Żółw nie może jednak żyć na pokarmie składającym się głównie z sałaty i jabłka, jak powszechnie się sądzi. Sałata w naszych warunkach często bywa mocno zanieczyszczona pestycydami i nawozami sztucznymi. Poza tym jest mało odżywcza. Z kolei jabłka (i inne owoce) zawierają dużo cukrów i w dużych ilościach mogą prowadzić do zaburzeń żołądkowo-jelitowych. Nie jest też właściwe żywienie żółwi gotowymi karmami w postaci „granulatów dla żółwi” – karmy te z reguły są źle zbilansowane i często wręcz szkodliwe. Niezbędna natomiast jest suplementacja pokarmu w wapń, szczególnie istotny dla młodych, rosnących osobników. W ich przypadku pokarm obsypujemy wapniem przy każdym posiłku, u nieco starszych osobników i dorosłych samic, szczególnie składających jaja, wapń podajemy co drugi dzień, u dorosłych samców – 2 razy w tygodniu. Witaminy, choć ważne, podajemy znacznie rzadziej – dorosłe osobniki powinny otrzymywać je nie częściej niż 2 razy w miesiącu, a przy odpowiednio zbilansowanej diecie nie wymagają ich w ogóle. Do prawidłowego wykorzystania wapnia w organizmie żółwi niezbędne jest także promieniowanie UV B, zapewniane przez odpowiednie lampy – konieczny element wystroju terrarium ! Stale powinna być dostępna świeża woda. Niewłaściwa dieta oraz brak wapnia i promieniowania UV B prowadzą do poważnych, często zagrażających życiu chorób, jak metaboliczna choroba kości i niewydolność nerek ! Jeśli to tylko możliwe – w ciepłym okresie roku zapewniajmy żółwiom możliwość przebywania na odpowiednio zabezpieczonym przed ucieczką i drapieżnikami wybiegu zewnętrznym i naturalny „wypas”. Nie pozwalajmy żółwiom chodzić „luzem” po mieszkaniu – jako zwierzęta zmiennocieplne, wymagają stałej temperatury otoczenia około 26-27°C i miejsca do „kąpieli słonecznych”, gdzie temperatura osiąga wysokość 35°C. Nie trzymajmy też żółwi na piasku – systematycznie zjadany może po kilku latach utworzyć zator w jelitach. Wszystkie wątpliwości i pytania najlepiej skonsultować z lekarzem weterynarii obeznanym w medycynie gadów. Pomoże on w ustaleniu właściwej dla danego gatunku diety, skompletowaniu niezbędnego sprzętu do terrarium, przebada zwierzę. Pamiętajmy również, że 3-4 razy w roku konieczne jest wykonywanie kontrolnych badań parazytologicznych kału, aby nie doprowadzić do nadmiernego namnożenia pasożytów w przewodzie pokarmowym naszych podopiecznych.

Standardowa dieta dla żółwi stepowych, greckich i mauretańskich

Łukasz Skomorucha