Facebook
Warszawskie ZOO
Centrum CITES w Miejskim Ogrodzie Zoologicznym w Warszawie
A A + A
Wybierz język
Godziny otwarcia 09:00 - 17.00

Grzebiuszka ziemna

Grzebiuszka ziemna

Grzebiuszka ziemna zasiedla głównie tereny nizinne środkowej, południowej i wschodniej części Europy. W Polsce występuje pospolicie, nie przekracza 400-500m n.p.m.

łac: Pelobates fuscus
ang: Common spadefoot (Spadefoot toad)

Występowanie:
Grzebiuszka ziemna zasiedla głównie tereny nizinne środkowej, południowej i wschodniej części Europy. W Polsce występuje pospolicie, nie przekracza 400-500m n.p.m.

Morfologia:
Grzebiuszka ziemna jest małym płazem, jej długość wynosi 5-8cm ciała. Ciało ma krępe, szerokie o stosunkowo dużej głowie i zaokrąglonym, krótkim pysku. Oczy duże z pionową źrenicą. Kończyny tylne umięśnione ale krótkie, palce spięte błoną pławną. U nasady pierwszego palca tylnych nóg występuje charakterystyczna duża, jasna narośl – modzele podeszwowe, służące do zagrzebywania się w ziemi. Skóra gładka i delikatna, pokryta gruczołami produkującymi w sytuacjach zagrożenia substancję o czosnkowym zapachu. Ubarwienie strony grzbietowej jest jasnobrązowe, jasnooliwkowe, szarawe, pokryte kontrastową, ciemnobrązową plamistością o nieregularnym kształcie. Powierzchnie brzuszna jest jasna, kremowa, kremowo-żółta, zwykle bezplamista lub pokryta szarawymi plamkami. Dymorfizm płciowy słabo zaznaczony. Samice są większe, mają bardziej kontrastowe ubarwienie ciała oraz występuje u nich drobne, czerwonawe nakrapianie.

Środowisko życia i zimowanie:
Jest płazem lądowym o aktywności głównie nocnej. Za dnia przebywa zakopana w ziemi. Preferuje tereny nizinne o lekkiej i wilgotnej glebie, są to np.: obrzeża lasu, pola uprawne, sady, niekiedy torfowiska. W ciągu dnia można ja spotkać podczas deszczu lub okresu godowego. W sen zimowy zapada z końcem września lub na początku października. Zimuje na lądzie w wykopanych przez siebie tunelach, lub wykorzystuje nory gryzoni. Ze snu budzi się wiosną.

Rozmnażanie:
Okres godowy trwa od końca marca do czerwca. Grzebiuszka odbywa wędrówki godowe do zarośniętych zbiorników wodnych, rowów melioracyjnych, polnych stawów, rozlewisk łąkowych, w których zarówno samice jak i samce wydają z siebie pod wodą odgłosy godowe, przez co są ciche i słabo słyszalne. Po spotkaniu samicy, samiec obejmuje ją silnym uchwytem kończyn przednich, zwanym ampleksusem. Zapłodnienie jest zewnętrzne, samica składa skrzek w postaci grubych sznurów (40-100cm), który przyczepia lub owija wokół roślin wodnych. Kijanki tego gatunku są bardzo duże, osiągają 10cm a niekiedy nawet 17 cm długości ciała. Przeobrażenie kijanek następuje po około 3 miesiącach, jesienią.

Zagrożenia:
Głównym zagrożeniem jest zanikanie naturalnego środowiska życia i siedlisk do rozrodu - zbiorników wodnych. Innymi zagrożeniami są: nieprawidłowo prowadzone procesy melioracji terenu, regulacji zbiorników i rzek, pogarszanie się jakości wód w skutek zanieczyszczania zbiorników środkami ochrony roślin i herbicydami, wylesianie, osuszanie terenów. Grzebiuszki bardzo często giną także pod kołami samochodów, zagrożeniem są również naturalni drapieżnicy oraz pasożyty i grzyby.

Ochrona:
Dla tego gatunku zaleca się ochronę dotychczasowych siedlisk i stanowisk rozrodu. Poprawa gospodarki melioracyjnej, właściwa ochrona czystości lasów i środowiska naturalnego. Tworzenie korytarzy ekologicznych - pozwalających na bezpieczną migrację tych płazów oraz kontaktowanie się osobników różnych populacji. Właściwa edukacja i prowadzenie akcji naukowo – informacyjnych. Monitorowanie dynamiki populacji. W Polsce Grzebiuszka ziemna podlega ścisłej ochronie.