Żaba dalmatyńska

łac: Rana dalmatina
ang: Agile (Dalmatian) frog

Występowanie:
Zamieszkuje środkową i południową część Europy. Występuje również w południowych krańcach Półwyspu Skandynawskiego oraz w Azji. W Polsce spotykana na południu, ale jest gatunkiem bardzo rzadkim, uważa się wręcz, że na terenie naszego kraju praktycznie nie występuje.

Morfologia:
Zaliczana jest do „żab brunatnych”. Jej wielkość nie przekracza 10 cm ciała. W ogólnym pokroju morfologicznym przypomina Żabę moczarową (Rana arvalis). Ciało wydłużone, głowa nieoddzielona od reszty ciała o zwężonym i zaostrzonym pysku. Posiada silne i długie nogi – w szczególności kończyny tylne (najdłuższe spośród wszystkich gatunków żab) – których palce spięte są błoną pławną. Za cechę charakterystyczną w rozpoznawaniu tego gatunku żaby, uważa się długość tylnej nogi – jeżeli po wyprostowaniu sięga pyska (tzw. próba piętowa), możemy przypuszczać, że mamy do czynienia z żaba dalmatyńską (oczywiście prócz cech zewnętrznych). Skóra cienka i gładka. Obecne są wyraźne i wysokie fałdy grzbietowe. Ubarwienie strony grzbietowej w różnych odcieniach brązu i miedzi. Przez środek grzbietu biegnie szeroka, jasna pręga. Brak plamistości. Zewnętrzna strona tylnych kończyn pokryta jest ciemniejszymi plamami tworzącymi wyraźne pasy. Ubarwienie strony brzusznej jest dużo jaśniejsze, waha się w odcieniach bieli i szarości. Niekiedy na bocznej, tylnej powierzchni tułowia, graniczącej z powierzchnią brzuszną oraz na zewnętrznej stronie ud występują charakterystyczne różowo-rdzawe pasma. Na głowie występują charakterystycznie duże, wyraźne, ciemnobrązowe plamy skroniowe. Dymorfizm płciowy słabo poznany. Samica jest większa od samca.

Środowisko życia i zimowanie:
Jest gatunkiem ściśle lądowym, o aktywności zmierzchowo-nocnej. Zamieszkuje tereny wyżynne i podgórskie. Zamieszkuje skraje lasów liściastych, rzadziej mieszanych, podmokłe i bagienne łąki, tereny porośnięte bujnymi i wysokimi trawami. W sen zimowy zapada na przełomie września i października, budzi się wiosną, przeważnie w marcu. Zimuje ukryta na lądzie, lub w wodzie.

Rozmnażanie:
Rozród odbywa się niemal identycznie jak u żaby trawnej (Rana temporaria) Gody odbywają się w zbiornikach wody stojącej o gliniastym dnie, do których odbywają wędrówki z miejsc zimowisk. Po złączeniu się osobników w pary, samiec obejmuje samicę silnym uchwytem kończyn przednich, zwanym ampleksusem. Zapłodnienie jest zewnętrzne. Samica składa skrzek w postaci dużych, foremnych kul, często przytwierdzonych do łodyg roślin wodnych. Przeobrażenie kijanek odbywa po około 3 miesiącach.

Zagrożenia:
Głównym zagrożeniem jest zanikanie naturalnych siedlisk, związane jest to z działalnością człowieka: np. wylesianie, osuszaniem terenu oraz nieprawidłowo prowadzonymi procesami melioracji terenu. Innymi zagrożeniami są: wypłycanie się zbiorników wodnych, pogarszanie się jakości wód, zanieczyszczanie zbiorników wodnych odpadami komunalnymi, środkami ochrony roślin i herbicydami, odłów prowadzony w celach handlowych, rozwój turystyki, pasożyty np. nicienie i grzyby oraz naturalni drapieżnicy (drapieżne ssaki i ptaki).

Ochrona:
Żaba dalmatyńska wymaga ochrony czynnej. Zaleca się tworzenie zbiorników wodnych oraz obejmowanie ochroną ścisłą samych siedlisk rozwoju i rozrodu tego gatunku. Wprowadzenie programu jej reintrodukcji, monitorowanie dynamiki populacji. Poprawienie gospodarki melioracyjnej, korzystne jest także tworzenie korytarzy ekologicznych. Właściwa edukacja i doinformowanie społeczeństwa. Właściwa ochrona czystości lasów i środowiska naturalnego. W Polsce żaba dalmatyńska objęta jest ochroną ścisłą.

Inne informacje:
Nazywana kiedyś żabą zwinką. Swą nazwę zawdzięcza umiejętności wykonywania bardzo długich skoków, dochodzących czasami nawet do 2 metrów.