Etyka i rozsądek w kupowaniu zwierząt
„Zwierzę, jako istota żyjąca, zdolna do odczuwania cierpienia, nie jest rzeczą. Człowiek jest mu winien poszanowanie, ochronę i opiekę.” – to cytat z art. 1 ust.1 Ustawy o Ochronie Praw Zwierząt. Decydując się na zakup zwierzęcia, nie zależnie czy jest to pies, kot, papuga, wąż, czy inne zwierzę egzotyczne, powinniśmy mieć w pamięci te słowa. Zakup zwierzęcia powinien być przemyślaną decyzją, a nie kaprysem chwili, jak to często ma miejsce. Rozważając nabycie zwierzaka musimy odpowiedzieć sobie na wiele pytań: czy mamy wystarczająco dużo czasu na opiekę nad nim, czy mamy w domu lub jesteśmy w stanie stworzyć mu odpowiednie dla jego wymagań warunki utrzymania, czy jesteśmy w stanie zapewnić mu fachową opiekę weterynaryjną ( ważne zwłaszcza w przypadku zwierząt egzotycznych, ponieważ nie każdy lekarz weterynarii potrafi udzielić pomocy gadam, ptakom, królikom, czy małpom), czy jesteśmy w stanie zapewnić mu opiekę podczas naszego urlopu, czy jesteśmy w stanie zapewnić odpowiednie warunki dorosłemu osobnikowi, czy wybrane przez nas zwierzę nie będzie stanowiło zagrożenia dla domowników, zwłaszcza dzieci i innych zwierząt domowych oraz sąsiadów, i przede wszystkim czy stać nas na utrzymanie zwierzęcia ( wyżywienie, klatka/terrarium, leczenie itp.). Jeśli odpowiemy sobie na wszystkie te pytania pozytywnie oznacza to, że przeszliśmy pierwszy etap weryfikacji. Przed zakupem zwierzęcia musimy zapoznać się z jego specyficznymi wymaganiami, każdy gatunek gada wymaga nieco innych warunków utrzymania, nie możemy bazować jedynie na wiedzy uzyskanej od sprzedawcy w sklepie zoologicznym, bo zazwyczaj jest ona szczątkowa.
Zastanawiając się nad gatunkiem, jaki chcemy kupić należy kierować się zdrowym rozsądkiem. Zastanówmy się, czy możemy sobie pozwolić na pytona siatkowanego – jego piękny wzór na skórze urzeka, nie jest za duży … Tak to prawda, ale prawda dotycząca noworodka…. Pyton siatkowany to jeden z największych dusicieli, dobrze żywiony po 2 latach może przekroczyć długość 3 m i zdecydowanie nie będzie to łatwe i miłe zwierzę w obsłudze. Osoby zafascynowane dużymi dusicielami, czy dużymi gatunkami waranów, które bardzo często nie mają żadnego doświadczenia w chowie gadów na pytanie „A co z nim zrobisz jak dorośnie?” Odpowiadają „Oddam do ZOO”. Cóż… Takie myślenie i postępowanie jest godne potępienia. Nie jest to rozwiązanie. Ogrody Zoologiczne nie są przytuliskami dla niechcianych i kłopotliwych zwierząt egzotycznych, tylko profesjonalnymi ośrodkami dydaktyczno- hodowlanymi zajmującymi się hodowlą zagrożonych gatunków Pamiętajmy, że już Mały Książe uczył odpowiedzialności za to, co się oswoi. Jeśli wiemy, że nie zapewnimy dorosłemu osobnikowi odpowiednich warunków, nie kupujmy … Nie musimy przykładów szukać daleko. Sklepach zoologicznych można kupić małe żółwiki wodne. Śliczne gadzinki niewiele większe od pięciozłotówki i nie zbyt drogie. Niestety te małe gadzinki wyrastają na 30 centymetrowe żółwiska, żarłoczne, brudzące wodę i wymagające dużego terrarium. Dzieciom dość szybko się nudzą… A nieodpowiedzialni rodzice zwracają im wolność wypuszczając do rzek, stawów i jezior. Po za bezsprzecznym faktem, że takie postępowanie jest niewychowawcze, należy zwrócić uwagę na to, że działania takie narażają wypuszczane zwierzęta na śmierć, a w przypadku, gdy przeżyją prowadzą do zachwianie równowagi rodzimych ekosystemów. Pamiętać należy, że uwalniania obcych gatunków do środowiska naturalnego zabrania Ustawa o Ochronie przyrody: art.120.1.„Zabrania się wprowadzania do środowiska przyrodniczego oraz przemieszczania w tym środowisku roślin, zwierząt lub grzybów gatunków obcych.”
Decydując się na zakup zwierzęcia egzotycznego- gada, czy ptaka musimy także mieć świadomość, że wiele gatunków oferowany w sprzedaży to zwierzęta chronione. Oczywiście nie znaczy to, że nie możemy ich posiadać. Owszem możemy, ale przed zakupem upewnijmy się, czy wybrany przez nas osobnik nie pochodzi z przemytu, czy posiada odpowiednie dokumenty, czy zostało wyhodowane w niewoli lub legalnie pozyskane ze środowiska naturalnego. Handel dzikimi, zagrożonymi gatunkami roślin i zwierząt regulują Konwencja Waszyngtońska CITES, Rozporządzenie Rady (WE)338/97 z dnia 9 grudnia 1996 w sprawie ochrony gatunków dzikiej fauny i flory w drodze regulacji handlu nimi oraz Ustawa o Ochronie Przyrody. Osobom, które nie zastosują się do tych przepisów grożą dość nieprzyjemne sankcje.
Pisząc o gadach i ogólnie o zwierzętach egzotycznych nie można zapomnieć o tych gatunkach, które budzą najwięcej emocji… O zwierzętach niebezpiecznych i jadowitych… Wśród wielu osób, niestety często młodych i niedoświadczonych pojawia się fascynacja takimi gatunkami. Chęć zaimponowania kolegom często przezwycięża zdrowy rozsądek. Art. 73 ust 1 Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o Ochronie Przyrody zabrania: posiadania i przetrzymywania, sprowadzania z zagranicy, sprzedaży, wymiany, wynajmu, darowizny i użyczania podmiotom nieuprawnionym do ich posiadania żywych zwierząt gatunków niebezpiecznych dla życia i zdrowia ludzi. Na podstawie wspomnianego art. 73 ust 11 Minister Środowiska wydał Rozporządzenie w sprawie gatunków zwierząt niebezpiecznych dla życia i zdrowia ludzi. W akcie tym gatunki i grupy gatunków są podzielone na dwie kategorie: Kategoria I to najbardziej niebezpieczne gatunki lub grupy gatunków zwierząt, które z przyczyn naturalnej agresywności lub właściwości biologicznych mogą stanowić poważne zagrożenie dla życia i zdrowia ludzi – zwierzęta te mogą przebywać tylko w wyspecjalizowanych ośrodkach tj. ogrodach zoologicznych, cyrkach, placówkach naukowo-badawczych i ośrodkach rehabilitacji. Kategoria II to pozostałe gatunki lub grupy gatunków zwierząt niebezpiecznych dla życia i zdrowia ludzi. Osoby prywatne, po spełnieniu pewnych warunków, określonych we wspomnianym rozporządzeniu oraz ustawie mogą ubiegać się o wydanie zezwolenia na posiadanie zwierząt z II kategorii.
Chów i hodowla zwierząt egzotycznych, w tym gadów to wspaniałe, ale wymagające i kosztowne hobby. Dlatego też, jeśli nie jesteśmy do końca przekonani, że będziemy mogli spełnić wymagania gadów i zapewnić im godziwy byt, wyżywienie i opiekę do końca ich dni, nie kupujmy ich… Nie porywajmy się z motyka na słońce tylko usiądźmy wygodnie w fotelu i obejrzyjmy ciekawy film na kanale przyrodniczym lub udajmy się na wycieczkę do ZOO.
Aleksandra Maluta
